Veender- en Lijkerpolder: Ruilverkaveling

De toekomst van de meeste jongens in deze polder lag al vroeg vast. Als je vader tuinder was, werd jij dat ook. Behalve als je uitverkoren werd om pastoor te worden. Het was voor veel families een grote eer als zij één van de zonen aan de kerk konden ‘offeren’.

Verdeling

Als vader stopte met werken, verdeelde hij zijn akkers onder zijn zonen, die tot die tijd bij hem werkten. Hoe meer zonen hij had, hoe kleiner de stukjes grond waarop zij voor zichzelf konden beginnen. De meeste van hen maakten daarom ergens in de polder een stuk extra akkerland bij. Zo ontstonden steeds kleinere en zeer versnipperd gelegen bedrijfjes, die alleen per boot bereikbaar waren. In 1955 gebruikten 270 tuinders bijna 600 percelen. Voor de tuinders werd het steeds moeilijker om een goede boterham te verdienen. De schaalvergroting in andere tuinbouwgebieden nam toe, terwijl de tuinders hier stil bleven staan. Figuurlijk dan, want letterlijk waren de tuinders continu in beweging. Het kostte ze dagelijks 10 to 20% van hun tijd om tussen de versnipperde akkers te varen.

Ruilverkaveling

De tuinders en de gemeente zagen een oplossing in een grootscheepse ruilverkaveling. Hierover werd vanaf 1947 met elkaar gesproken en een plan voor ontwikkeld. Het plan werd in 1955 aangenomen en tussen 1957 en 1963 uitgevoerd. Bij de ruilverkaveling waren vele partijen betrokken zoals de gemeente, de LTB (tuindervereniging) en de provincie. De kosten van het project werden gedragen door de overheid en de tuinders.

In de polder werd 23 hectare grond bijgemaakt door sloten te dempen. Er ontstonden zo bredere kavels. Tuinders ruilden onderling gronden (via een grondbank) zodat ze op één locatie verder konden en hun bedrijven konden uitbreiden.
Er werden vijf verhardde wegen aangelegd die de ontsluiting van de bedrijven verbeterde (Galgekade, Noorderhemweg, Floraweg, Hazepad, Geestweg).
Oude krotwoningen, merendeels tuinderwoningen, werden gesloopt. Tuinders kregen de mogelijkheid om gesubsidieerd een nieuwe woning te bouwen op hun nieuwe bedrijven (Terlingen fonds woningen).
De Googerpolder werd ontwikkeld tot nieuw tuinbouwgebied. Een aantal tuinders uit de Veender- en Lijkerpolder buiten de bedijking werden hier naar uitgeplaatst. De akkers die zij achterlieten werden ingezet voor de bedrijfsuitbreiding van andere tuinders.

God zegene de greep

Het had niet veel gescheeld of de ruilverkaveling was halverwege de uitvoering gestaakt. Voor het dempen van de sloten werd gebruikt gemaakt van kleigrond afkomstig van de aanleg van de A4. De dikke kleigrond bleek te zwaar voor de veengrond in de polder en zakte naar beneden. Na de eerste dempingen kwam de veengrond ruim 1,5 meter omhoog. Waar kwekers eerst moesten bukken om peulen te oogsten, hadden ze nu een ladder nodig. De ruilverkavelingcommissie belegde een vergadering om de penibele situatie te bespreken. Wat was wijsheid? Uiteindelijk besloot de commissie na een rumoerige vergadering om door te gaan en de baggeraars te verzoeken de kleilaag met minder kracht op te spuiten. Het besluit werd genotuleerd met de woorden: God zegene de greep!

Tentoonstelling Oud Alkemade

In het museum van Stichting Oude Alkemade is t/m juni 2017 de tentoonstelling over de Ruilverkaveling in Alkemade 1957-1963 te zien. Door de ruilverkaveling is er heel veel verbeterd voor een groot aantal bedrijven en hun gezinnen. Daar kunt u op deze tentoonstelling het nodige van zien. Zo zijn er foto's, plankaarten, documenten, krantenartikelen en allerlei voorwerpen en gereedschappen uit die tijd te bewonderen. Kijk bij Bezienswaardigheden voor meer informatie over het museum van Stichting Oude Alkemade.

Dit verhaal is onderdeel van de Tulpenroute. Een vaartocht vol verhalen over de bloeiende polder. De Tulpenroute is gratis. Een routekaart vindt u op deze website of bij een van onze toeristeninformatiepunten, nabij gelegen horeca of jachthavens.

De Tulpenroute in Roelofarendsveen wordt mogelijk gemaakt door lokale ondernemers. Dit verhaal wordt u aangeboden door: WinterFlora.

klopt info niet?